De Wageningse Berg

De Wageningse Berg is steil. In de derde ijstijd liep een ijstong door de Gelderse Vallei die de weke bodem aan beide kanten voor zich uit stuwde. In het oosten ontstond zo het Veluwemassief met de Wageningse Berg. De Utrechtse Heuvelrug met de Grebbeberg werd in het westen gevormd. Door het ijs in de rivierbedding kon de Rijn niet meer naar het noorden stromen en boog af naar het westen. Toen het ijs smolt, werd de door de ijstong uitgeduwde grond afgevoerd door de rivier, waardoor de steile wanden van Wageningse Berg en Grebbeberg ontstonden.

Landgoed

Het landgoed Belmonte werd midden negentiende eeuw gesticht door Thierry Juste, baron De Constant Rebecque de Villars. Hij bouwde rond 1845 een pompeuze villa in Italiaanse stijl op het hoogste punt van Belmonte. Zijn schoonvader kocht stukken grond en uiteindelijk was het landgoed een aansluitend geheel van zeventien hectaren. Jarenlang bewoonden baronnen en baronessen het huis, dat in 1936 in het bezit kwam van Stichting Het Gelders Landschap.

Tweede Wereldoorlog

Wageningen was twee maal, in 1940 bij de Duitse inval en in 1944 tijdens de Geallieerde operatie Market Garden toneel van zware gevechten. Beide keren was het landgoed Belmonte daarvan één van de slachtoffers. Uit een rapportage, opgesteld na de oorlog, waarin de schade werd vastgesteld aan de gebouwen, blijkt dat er zware schade was. Aan het eind van de Tweede Wereldoorlog was het landgoed met het landhuis, bijgebouwen en tuinontwerp grotendeels verwoest. Van het huis resteerde slechts een ruïne en veel bomen waren zwaar gehavend.

Botanische tuin

Wageningen UR (toen nog de Landbouwuniversiteit) kocht het landgoed in 1951 voor een klein bedrag om haar botanische tuin De Dreijen uit te kunnen breiden.Het herstel van Belmonte en de aanleg van het arboretum waren in 1954 al zover gevorderd, dat de botanische tuin open kon. Er stonden toen, behalve de oorspronkelijke bomenstrook in het midden van de tuin, alleen nog maar kleine bomen. Loofbomen, want van coniferen en andere naaldbomen bestonden al veel collecties. Belmonte telt maar weinig naaldbomen. De ideeën voor het ontwerp en de beplanting kwamen van professor Bijlhouwer en professor Venema.

Van Universiteitstuin naar de Stichting Belmonte Arboretum

De botanische tuinen in Wageningen werden niet meer meer benut voor onderwijs en onderzoek, reden voor WageningenUR om een andere oplossing te zoeken. Deze werd, samen met Het Geldersch Landschap en de Arboretum Stichting Wageningen, gevonden door in 2012 de Stichting Belmonte Arboretum op te richten en deze stichting de opdracht te geven om de tuin zowel financieel als bestuurlijk op eigen benen te zetten. Met ingang van 2017 is de directe financiële en bestuurlijke bemoeienis van de drie ‘founding fathers’ beëindigd en staat de Stichting Belmonte Arboretum op eigen benen.