Bijzonder

Elke botanische tuin heeft speciale collecties, soms Nationale Plantencollecties. Het Belmonte Arboretum heeft een paar echt unieke collecties waar het publiek speciaal voor komt. Vooral de rododendrons en rozen zijn geliefd; prachtig bloeiende en rijke collecties die hun weerga niet kennen. Hier een korte beschrijving, meer weten: kom maar kijken!

Rhododendron

De naam Rhododendron werd al in de oudheid gebruikt door de Griek Dioscoridis voor een plant, die we nu kennen als Oleander. Linnaeus verbond uiteindelijk de naam Rhododendron definitief aan de plantengroep.

De classificatie en naamgeving van Rhododendron heeft lang te lijden gehad onder het bestaan van de naam Azalea. Linnaeus zelf was de aanstichter toen hij in zijn Species Plantarum (1753) naast Rhododendron ook het geslacht Azalea introduceerde en daar zes soorten in beschreef. Al in 1796 schreef Salisbury dat deze twee groepen feitelijk niet botanisch zijn te onderscheiden en hij voegde ze samen onder de naam Rhododendron. Zijn goede bedoelingen ten spijt, is de naam Azalea in Nederlandse kwekerskringen tot ruim in de tweede helft van de 20e eeuw in zwang gebleven en met veel gemopper uiteindelijk door de kwekers opgegeven. Nu is het nog slechts een volksnaam voor twee groepen binnen Rhododendron.
De Rhododendron Collectie Belmonte is in twee perioden aangeplant. Het oudste deel van de collectie stamt uit begin 1950. Sinds 2003 is in samenwerking met de Nederlandse Rhododendron Vereniging een groot nieuw collectiedeel aangeplant en ingedeeld volgens de meest actuele wetenschappelijke kennis. Het ontwerp voor dit nieuwe aboretumdeel is van de hand van Elke de Langhe. In het oostelijk deel van de tuin kunt u nu de enorme verscheidenheid van deze soort beleven: grote of kleine bladeren, langwerpig of ronder, bodembedekkende struiken of juist metershoog, zeer vroegbloeiend of juist later: wat een rijkdom en verscheidenheid!

En tenslotte: als wetenschappelijke naam gebruiken we Rhododendron, maar in het Nederlands is het iets gewoner rododendron.

De rozencollectie

Het begin

De rozencollectie in het Belmonte is deels in 2011 geplant, daarbij ging het vooral om rozen uit het arboretum De Dreijen. In deze situatie stonden de rozen her en der in het arboretum; ongeordend/ongegroepeerd en eigenlijk onopvallend.

De wens was om in de nieuwe situatie een scheiding in hoofdgroepen aan te brengen: Historische rozen (plaatsing chronologisch), Moderne rozen (chronologisch) en Botanische rozen (geografische verdeling). Door een betere presentatie van de rozencollectie kunnen de rozen zicht beter ontwikkelen en kunnen we ons publiek het verhaal ‘achter’ de rozen beter vertellen.

De plekken

Het verplanten van de rozencollectie in het Belmonte Arboretum was onderdeel van een veel groter project. Daarbinnen hadden ook de verbouw van het Koetshuis en het opstellen van een masterplan een plek. Voorbereidingen voor deze projecten begonnen in 2014 met het opstellen van het masterplan. Hiermee werd een grondige historische analyse van de tuin uitgevoerd en werd gekeken naar collecties, naar het gebruik van de tuin en nieuwe kansen/mogelijkheden.

De resultaten werden onder andere benut voor een aantal inhoudelijke aanpassingen aan het ontwerp van de tuin en gaf ook richting geven aan de nieuw te benutten plantvakken voor de rozen.

De rozen

Tegelijkertijd werden alle rozen onder de loep genomen door Mirjam Lemmens (collectiebeheerder Belmonte) en Piet Bakker. Ook uit het buitenland kwam deskundigheid in de personen van Mw. H. (Hella) Brumme en Mw. E. (Eilike) Vemmer, van de botanische tuin uit Sangerhausen. Alle rozen werden gecontroleerd, waar nodig opnieuw op naam gezet en in groepen ingedeeld.

De vertaling hiervan werd in lijsten geplaatst en de rozen werden met verschillende labels gemerkt. Eén collectielabel met de correcte naam, groep en dergelijke en één kleurlabel voor de aannemer met een vak & locatienummer.

Als voorbeeld: een geel label duidt op een plek vóór het Koetshuis, in vak 8, nummer 87 op plattegrond

Voor het verplanten werd een indeling gemaakt die recht doet aan de verschillende groepen rozen. Er zijn nu  clusters met Historische en Moderne rozen, een cluster met alle botanische (wilde) rozen, een cluster bodem bedekkende rozen, een cluster met de Doorenbos collectie en tenslotte een groep met onderstammen. Binnen de clusters werd weer een onderverdeling gemaakt, hier als voorbeeld de Historische rozen.

Door de rozen op deze logische manier in de tuin te plaatsen is het tevens mogelijk om gericht informatie te verstrekken op bebording, dan wel tijdens rondleidingen.

Naast deze inhoudelijke indeling die leidend was in het verplanten is ook gekeken naar publiekswaarde. Zo zijn de klimrozen nu links en rechts naast het terras voor het koetshuis geplaatst en zij vormen daarmee een prachtig decor voor trouwerijen, feestjes en dergelijke.