Tekentalent in Belmonte

Tekeningen van Ingrid Terpstra. Belmonte biedt het hele jaar inspiratie!

Ingrid Terpstra vindt overal inspiratie.

Deze 12 schetsjes  maakte zij op 17 maart 2023 in Belmonte Arboretum.

Warm welkom

Een warm welkom bij Belmonte Arboretum. Bij de hoofdingang, daar waar de appelboompjes staan, maakte iemand een slinger en een hart van sierappeltjes.

Villa Belmonte

Hanke Cannegieter uit Wageningen maakt etsen van markante gebouwen in de stad. Dit is een detail van Villa Belmonte.
Belmonte Arboretum ligt op de plaats van het voormalige landgoed Belmonte. Door het oorlogsgeweld in 1944/1945 werden landgoed en bijhorende villa compleet verwoest. De villa werd niet herbouwd, het landgoed veranderde in het arboretum. Hanke gebruikte als voorbeeld voor deze ets een oude foto (ansicht). De ets is te koop voor 90 euro. Een deel van de opbrengst is voor Belmonte Arboretum. (info@belmontearboretum.nl)

Start of a Noisy Season

Start of a Noisy Season

 

Winters can be harsh

and cruel for those who suffer.

Its ending is a relief to many,

when the sun breaks through

and starts warming the earth.

 

 

Touched by its rays

the crocuses comes to life,

peeking above the grass

with their elegant heads

seeing the world in hiding.

 

 

Among the first to flower in the field,

they feel colourful and pretty, pretending

they are the best universe can provide.

They laugh and shout, and

feel admired by mankind.

 

 

Fons Jaspers

 

Uitzicht

In een boekwinkel in Bergstraat een fraaie ansichtkaart  van het uitzicht dat je in Belmonte hebt over de Rijn en de Betuwe. Het is er eentje uit een serie.

FeedMeLikeYouDraw‘ staat op de achterzijde

Bloemengroet

Een herfsttafereel gemaakt door een onbekende bezoeker op een wandelpad. Oktober 2021.

Sierappeltjes en rozenbottels

Geïnspireerd op de bloeikalender van het Belmonte Arboretum in Wageningen, door July Leesberg

Week 37, september

De zomer loopt naar zijn einde en de herfst kondigt zich voorzichtig aan. Overal zie je rijpende vruchten. Dit is het moment om de sierappeltjes (geslacht Malus) in Belmonte te gaan bekijken. Deze appeltjes zijn leuk, omdat de appelbomen nu voor een tweede keer in kleur gehuld zijn. In de lente met de uitbundige bloesem en in het najaar met de veelkleurige en veelvormige appeltjes.

Er zijn gele, rode en paarse appeltjes, en appeltjes met een blosje. Als alle bomen kaal zijn, is zo’n boom met gekleurde balletjes een sieraad in de tuin. Vooral de Malus ‘Crittenden’ houdt het lang vol. Die staat rond kerstmis nog te pronken in een overvloed aan dikke, knalrode appeltjes. Andere sierappels halen dat moment niet: de vruchten van de Malus ‘Behrens’ vallen al vroeg op de grond. Als het warm is, ruiken de appeltjes lekker, naar appelmoes.

 

 

Ook de rozen tooien zich in de hun vruchten. Vooral bij de wilde rozen vind je een overvloed aan kleine en grote bottels, rode, oranje en zelfs zwarte. Voor deze periode koos ik de bottels van de hondsroos (Rosa canina). In de lente geuren de bescheiden, witte tot roze bloemen fris en zoet. Zij trekken veel bijen aan. Nu zijn de bottels rijp en dieprood van kleur. Hun vorm is langwerpig ovaal. Op de top van elk botteltje zit een grappig vijfkantig schijfje. Dit is het restant van de discus, een nectar houdende verdikking van de bloembodem. Vogels zijn dol op deze vruchten. Erg mooi zijn ook de bottels van de uit het Midden-Oosten afkomstige Rosa x tuschetica, die er vlakbij staat.  Niet ver daarvandaan staat een moderne tuinroos te bloeien. Die verdient een speciale vermelding. Want nog steeds staat Rosa ‘Alister Stella Gray’ volop in de bloemen. Lichtoranje, naar roomwit verkleurende bloemtrossen. De struik verspreidt daarbij een heerlijke geur, en kan rekenen op druk bezoek van insecten. Ik ben benieuwd tot wanneer deze roos het bloeien volhoudt en of er nog bottels gevormd gaan worden.

 

Sierappel, Malus ‘Mary Potter’ ©julyleesberg

 

Route

De sierappels vind je bij binnenkomst in het Belmonte Arboretum rechts van het asfaltpad. De sierappel van de tekening, Malus ‘Mary Potter’, staat bij binnenkomst in het Belmonte Arboretum praktisch meteen aan je rechterhand.

Voor de hondsroos volg je vanaf de hoofdingang het asfaltpad naar achteren. Op de splitsing aan het eind kan je over het grasveld rechtdoor. Bij het kruisen van het volgende pad staat de hondsroos (Rosa canina) in de border aan je linkerhand. Loop door richting oost, voor de langbloeiende Rosa ‘Alister Stella Gray’. Deze roos staat rechts.

Meer weten?

Wil je de sierappeltjes of de rozenbottels opzoeken in de Bloeikalender van het Belmonte Arboretum in Wageningen, dan kan je de kalender (€19,95) bestellen via www.debloeikalender.nl/bestellen. De Bloeikalender is te koop bij Kniphorst, Luucx, de Casteelse Poort en het Depot in Wageningen. In Bennekom bij Novita. Op dinsdagen ook bij het kantoor van het Belmonte Arboretum. Het boek is ook beschikbaar in de bibliotheek van Wageningen.

 

Omslagtekening: Hondsroos, Rosa Canina ©julyleesberg

 

Bloeikalender in foto’s:

Hetty Kroese volgt de hele Bloeikalender met haar camera. Mocht je willen zien hoe de planten uit de bloeikalender zich voor haar camera ontvouwen, dan kan je haar werk vinden via deze link: https://photos.app.goo.gl/BGpKhU1WxVVMjrb39.

 

 

Geurfeest, de rozen bloeien

Mosroos, Rosa x centifolia ‘Muscosa’ ©julyleesberg

15 juni 2021

Geïnspireerd op de Bloeikalender van het Belmonte Arboretum in Wageningen

Door July Leesberg

 

Rozen             Week 24 en 25, half juni

Dit mag je niet missen: de rozen bloeien in Belmonte. Dit is het geurfeest bij uitstek. Het Belmonte Arboretum beheert een zeldzame historische collectie rozen. De aanplant ervan leest als een geschiedenisboek.

De collectie begint met de Europese historische tuinrozen. Volle rozen met slappe stelen, die in een losse vorm groeien. Ze bloeien eenmalig en kort, eind mei, begin juni. Ze bloeien voornamelijk in roze en wit, en ze geuren heerlijk.

Begin vanaf het Koetshuis gezien, op de verste hoek van de rechterborder. Je staat daar bij de oudste rozen: de albarozen. Deze werden al in de Romeinse tijd beschreven en afgebeeld.

Loop je nu in een u-vorm langs de borders, eerst richting Koetshuis, en vervolgens, langs de linkerborder er weer vanaf, dan kom je langs rozen van steeds recenter datum.

Binnen de historische rozen valt de koolroos of honderdbladige roos (Rosa x centifolia) mij het meeste op. Volle, koolachtige rozen, die meerdere harten lijken te hebben. Ze ruiken heerlijk, friszoet en kruidachtig. Ik ken deze overdadige rozen van oude tekeningen en zeventiende-eeuwse schilderijen. Ik herinner me de geur, van vroeger.

Voor de tekening koos ik een mosroos: Rosa centifolia ‘Muscosa’. Een vreemde verschijning: de hele plant lijkt met mos overgroeid. Het ‘mos’ bestaat uit kleine harshoudende kliertjes, die geuren als je er overheen wrijft. Als de bloem zich opent vind je de volle vorm en de zoete geur van de koolroos erin terug.

De mosrozen van de tekening zijn vreemde verschijningen. De hele plant lijkt met mos overgroeid. Dit ‘mos’ bestaat uit kleine kliertjes, die harsachtig geuren als je er overheen wrijft. Je vindt de mosrozen aan het begin van de linkerborder. Gevolgd door de moderne tuinrozen. Deze ontstonden vanaf de negentiende eeuw, door kruisingen met Chinese rozen. De Chinese rozen brachten sterkere stengels, een herbloei en nieuwe kleuren met zich mee. Maar helaas, minder geur.

Route

Neem vanaf de hoofingang het klinkerpad links. Ga met je rug naar het Koetshuis staan, en je overziet de collectie historische en moderne tuinrozen. Er zijn ook collecties klimrozen, bodembedekkende tuinrozen en wilde rozen.

Meer weten?

Wil je mosroos opzoeken in de Bloeikalender van het Belmonte Arboretum in Wageningen, dan kan je de kalender (€19,95) bestellen via www.debloekalender.nl/bestellen. Het boek is ook beschikbaar in de bibliotheek van Wageningen.

De Bloeikalender is te koop bij Kniphorst en Luucx in Wageningen, en bij Novita, Bennekom. Op dinsdagen ook bij het kantoor van het Belmonte Arboretum.

 

 

Belmonte Arboretum, ontstaan door oorlogsgeweld

Belmonte Arboretum is ontstaan door het oorlogsgeweld van de Tweede Wereldoorlog. Er waren voor het landgoed Belmonte andere plannen gemaakt.

De familie de Constant de Rebecque

Het verhaal van Belmonte begint halverwege de 19e eeuw. Alle grond oost en west van de Holleweg op de Wageningse berg was eigendom van de familie de Constant Rebecque de Villars. Een ultieme plek voor een landhuis met een zelfvoorzienend landgoed. Rond 1850 laten zij op de Oostberg de villa Belmonte bouwen in Italiaanse stijl, een toplocatie, het hoogste punt van de Wageningse Berg met schitterend uitzicht over de Rijn en de Betuwe. J.D. Zocher jr. – een de bekendste landschapsarchitecten van die tijd – ontwerpt de parktuin. Het is een smaakvol geheel; een heerlijk wandelpark met slingerende wandelpaden langs bloembedden, gazons en  bijzondere bomen. Er is een ommuurde moestuin, er zijn kassen en een theekoepel. Later komt er nog een romantische berceau (loofgang) van haagbeuken bij. Dit alles omlijst met bos of met weidse blik over Rijn en Betuwe. Het landgoed heeft akkers op de Westberg en weiland in de uiterwaarden. De karakteristieke Holleweg doorsnijdt het landgoed.

Tekening van villa Belmonte, midden 19e eeuw.

Het jonge echtpaar, Baron Willem Anne de Constant Rebecque de Villars (1827-1894) en de gravin Van Rechteren Ahnem (1832-1907), betrekt de villa en zij krijgen er twee dochters , Justine (1855-1951) en Cécile (1857-1941). Zij groeien hier op en blijven er hun hele leven wonen.

De baron had een functie aan het hof, hij was kamerheer van koning Willem III en was een groot deel van zijn tijd in Den Haag en in het buitenland. De barones en haar dochters bleven thuis op Belmonte. Het gezin leefde zoals aan hun stand verplicht: vader en dochter Justine waren verzot op paarden en honden. De familie maakte deel uit van de deftige paardenwereld. In het koetshuis staan hun rijtuigen, o.a. een dogcart, een coupé’, een wagonette, een landauer en een arreslee. In de stal veel paarden ‘à deux mains’. (zowel geschikt als rijpaard als voor het rijtuig). Vader en dochter doen mee aan concours hippiques. Ze winnen prijzen met hun tweespannen: Dark en Night, Silk en Satin, Swift en Dash. Barones Justine boekt later nog succesjes op de nieuwe ‘renbaan’ op de Wageningse Berg in 1900 en 1903. Het is een terrein om concours hippiques te houden, het hoort bij Hotel de Wageningsche Berg.

Personeel moet P.G. zijn; het Protestantse geloof hebben. (Wag. Courant 1899)

De familie ontving hun gasten, waaronder veel adellijke vrienden, in stijl. Het leven bestond uit ontvangsten, diners, bezoeken afleggen, logeerpartijen, paardrijden en op vakantie gaan. Zij gaan graag weken lang naar Frankrijk naar St Raphaël aan de Côte d’Azur.  ‘De vlag op de voorzijde van de grote villa was het teken wanneer de familie weer thuis was.’ (J.Hendriks jr)

De familie is weer thuis op Belmonte. De Zwitserse vlag wappert, de familie is van Zwitserse afkomst.

De dochters zijn als jonge vrouwen geportretteerd op Belmonte, een dubbelportret met op de achtergrond de villa en een kastanje tak op de voorgrond, Cecile heeft varenbladen in haar hand. Het lijkt logisch dat er huwelijkskandidaten langs zouden komen of gezocht zouden worden. Of dat gebeurd is weten we niet, de freules blijven ‘single’.

Links Justine, rechts Cécile. Foto: RKD

De baron overlijdt in 1894 en moeder ‘de douairière ’ en haar ongehuwde dochters , veertigers inmiddels, blijven op Belmonte wonen. In die jaren faciliteren zij op het landgoed bijeenkomsten van het Leger des Heils, de Bond van Geheelonthouders en de Wageningse Zendingsvereniging. De kinderen uit Wageningen mogen een keer per jaar op het landgoed komen om beukennootjes te zoeken op de Westberg.

In 1900 trouwt Cécile met een Duitse graaf: Hermann von Pückler-Branitz , Freiherr von Groditz (1873-1915). Het huwelijk wordt op 17 mei in Wageningen voltrokken. De Wageningse Courant schrijft over een stoet van 25 rijtuigen die vanuit Belmonte vertrokken naar het stadhuis. De moeder van de bruidegom is Louise de Constant Rebecque, bruid en bruidegom zijn verwant. Cécile wordt  dan gravin von Pückler-Branitz . Zij stijgt op de adellijke ladder maar haar huwelijk kent grote problemen. Hermann is meestal in Duitsland terwijl Cécile op Belmonte blijft wonen. Hij wordt opgenomen in een psychiatrische inrichting. In 1908 staat hij onder curatele. Zijn broer en echtgenote regelen een schuldenkwestie. Hermann overlijdt in 1915. Cécile is dan de douairière von Pückler-Branitz, zij blijft op Belmonte wonen met haar zus. Moeder is inmiddels in 1907 overleden.

Vooraan Hermann, in het midden Justine, daarna Cécile.

De twee zussen worden samen oud op Belmonte. Ze gaan met hun tijd mee, zij verkopen paarden en rijtuigen en zo rond 1905 komt er komt een automobiel met chauffeur. Zij geven met regelmaat een ‘jour’,  een deftige ontvangst en natuurlijk ontvangen zij ook uitnodigingen voor jours, bijvoorbeeld op Hoekelum en Middachten en Twickel.  Zij gaan ieder jaar wekenlang naar Frankrijk.

Auto met chauffeur 1910. De baronessen beschermen zich tegen wind en stof. Voorop de auto een teddybeer.

1936 De toekomst van landgoed Belmonte veiliggesteld

De twee zussen besluiten in 1936, zij zijn dan rond de 80 jaar oud, dat hun prachtige landgoed  moet blijven bestaan, beschermd moet worden, als zij er zelf niet meer zijn. De zussen hebben geen directe familie. Het landgoed zou door vererving naar een andere tak van de familie gaan. Mogelijk zat die verre familie er niet op te wachten om een landgoed te erven vanwege de hoge successierechten en de enorme kosten van onderhoud. Het zijn de crisisjaren. Misschien hebben de dames zelf geld nodig. Het is gissen. Zij benaderen Stichting het Geldersch Landschap om het hele landgoed te kopen. (met de villa, de tuinmanswoning , garage, stallen, het huis Rozenhage en het huis de Hooge Akker).

Het Geldersch Landschap vindt dat het door Zocher jr aangelegde wandelpark en de villa de status natuurmonument waard zijn; het Geldersch Landschap koopt het hele landgoed Belmonte voor 130.000 gulden. De gemeente Wageningen springt 30.000 gulden bij met als wisselgeld dat het gedeelte van het landgoed oostelijk van de Holleweg (het wandelpark aangelegd door Zocher jr. waar nu het Belmonte Arboretum is) na het overlijden van beide dames gratis opengesteld zal worden als een openbaar wandelpark. Wageningen ligt in een bosrijke omgeving maar die bossen zijn particulier bezit, meestal is de toegang verboden. Of zoals op ONO toegankelijk als je een jaarkaart hebt aangeschaft.  De actieve VVV van Wageningen wil toeristen meer kunnen bieden, en pleit al langer voor vrije wandeling in de bossen. Begin jaren 30 oppert de VVV dat de gemeente eens met de dames van Belmonte moet gaan praten, kan Belmonte niet opengesteld worden, de dames zijn er toch bijna nooit, het wordt nauwelijks bewoond.

Gelders Landschap kan grond van het landgoed op de Westberg doorverkopen aan de Provincie Gelderland om de nieuwe Westbergweg aan te leggen. Dat was nodig omdat de Holleweg niet erg geschikt is als verkeersweg. Dat levert 20.000 gulden op. De gemeente Wageningen koopt ook nog voor 75.000 gulden grond op de Westberg om nieuwe woningen te bouwen. Zo is Geldersch Landschap voor 5000 gulden eigenaar geworden van villa Belmonte en het wandelpark van Zocher op de Oostberg.

Er zijn nog twee andere clausules bij de verkoop. Stichting het Geldersch Landschap zal het familiegraf op de Westberg onderhouden. En de tweede: mocht de villa – ‘door eenig toeval geheel of ten deele te niet gaan dan rust op het Geldersch Landschap niet de verplichting tot weder opbouw’. Zo lijkt de toekomst van het landgoed op een goede manier verzekerd. Het pakt allemaal anders uit: tien jaar later is het landgoed Belmonte volledig verwoest.

Tweede Wereldoorlog

Gravin Cécile overlijdt in 1941 in Den Haag, Barones Justine woont op Belmonte.  Zij verhuurt een deel van de villa aan – een vermoedelijk bevriend echtpaar – de gepensioneerde heer A.J.L  Beeck Kalkoen, weduwnaar van de baronesse van Heemstra en zijn tweede vrouw Anna van Löben Sels ook eerder weduwe. Zij zijn net getrouwd en door oorlogsomstandigheden uit Den Haag vertrokken. Verder woont de weduwnaar Baron van Wassenaer in, een familielid, met  twee zonen.

Eind 1943 moet de villa op bevel van de Duitsers ontruimd worden. Het koetshuis was al eerder door de Duitsers in bezit genomen en zij hielden al de controle over het landgoed. Het personeel had een pasje nodig om toegang tot Belmonte te krijgen.

Einde 1943 moest het grote Huis ontruimd worden. De freule en haar kamenierster konden vertrekken. De Duitsers trokken er in. De inboedel werd voor een groot gedeelte opgeslagen door verhuizer Bongers in het leegstaande hotel Centraal in de Nieuwestraat. Hiervan werd, doordat het pand verwoest was, niets meer teruggevonden.” (J. Hendriks jr)

Justine vindt met haar kamenierster Anna Vos onderdak bij familie; baron en barones van Wassenaer  in Nederhemert. Dit echtpaar  woont in een landhuis bij hun kasteel Nederhemert. Het kasteel dient als gastenverblijf en als museum voor hun kunstcollectie. Na een jaar – op 11 november  1944 moeten alle bewoners van Nederhemert – op last van de Duitse bezetter evacueren. Het loopt met het kasteel slecht af, De Duitsers roven de kunstcollectie. De geallieerden schieten het kasteel in januari 1945 vanaf de zuidkant van de Maas in brand, er blijft een ruïne over. Waar barones Justine na deze evacuatie van november 1944 terecht komt is onbekend.

Belmonte in evacuatietijd 1 oktober 1944 – 17 mei 1945

Wageningen is acht maanden lang een spookstad geweest. Totale ontruiming per 1 oktober 1944.Voor 18:00 uur moest iedereen op last van de Duitse bezetter de stad verlaten hebben. Pas acht maanden later op 17 mei 1945 mochten de inwoners terugkeren naar wat er over was van hun huizen. Bijna alle huizen waren geplunderd door de Duitsers en vernield door beschietingen van de bevrijders. Er zijn geen foto’s of ooggetuige verhalen uit deze tijd.

In deze periode verruïneren de Duitsers het landgoed Belmonte. Ze laten er loopgraven en ondergrondse kamers graven door dwangarbeiders, mannen die opgepakt zijn tijdens razzia’s.  De Duitsers zitten in Belmonte dus onder de grond, ze hebben het ingericht met tapijten, deuren, stoelen en tafels die ze roven uit de lege huizen in de omgeving. Ook hun wagenpark, vrachtwagens, auto’s, motorfietsen, staat ondergronds, half ingegraven en gecamoufleerd om onder het schootsveld van de geallieerden in de Betuwe te liggen.

Vanaf half september  1944 tot mei 1945 liggen huis en landgoed In de vuurlinie; de geallieerden beschieten het vanuit de Betuwe, zij weten dat de Duitsers er hun transportvoertuigen hebben verborgen. Ook het Hotel de Wageningsche Berg, vlak naast de villa was doelwit. Daar hadden de Duitsers het  Nazionalsocialistisches Kraftfahrer-Korps (N.S.K.K.) ondergebracht. Een paramilitaire hulporganisatie voor transporttaken. Hier hielpen ook NSB-ers mee.

 “In de namiddag van 5 of 6 oktober 1944 werden wij door iemand erop attent gemaakt dat het Huis Belmonte in brand stond. Het verwonderde ons niet dat het nu dan toch gebeurd was, daar er al verschillende dagen door zwaar geschut in onze omgeving vreselijk op de Wageningse berg gevuurd was. Mijn vader en ik gingen, ondanks het hevige schieten, proberen er een glimp van op te vangen. Vooraan in Zetten aangekomen zagen we hoe Belmonte in brand stond. De vlammen zagen we soms hoog oplaaien. Na de bevrijding hoorden we dat Belmonte waarschijnlijk van een lokatie in Herveld in brand geschoten moet zijn geweest door geallieerde strijdkrachten, die er gelegerd waren.”

(Ooggetuige verslag van de zoon  H. Hendriks jr. van de tuinman van Belmonte die in toen Randwijk woonde;  Oud-Wageningen)

Het landgoed is door vriend en vijand verwoest. Na vertrek van de  Engelsen, wordt Belmonte door Wageningers leeggehaald. Er is enorm veel oorlogsschade in de stad, er is bijna geen huis heel. Zij zoeken  materialen om hun huizen mee te herstellen en brandhout. Er is gebrek aan alles. Alles wat nog ergens bruikbaar voor was, is meegenomen. Hout blijkt bovendien ook een lucratief handeltje, er is veel vraag naar. Van de oorspronkelijke beplanting bleef bijna niets over. In december 1945 staat een oproep in de krant om van het hout op Belmonte af te blijven; het is van het Geldersch Landschap.

Barones Justine, inmiddels 90 jaar, keert in 1945 terug naar Wageningen met Anna Vos haar kamenierster. Zij huurt kamers aan de Rijksstraatweg (nu Gen. Foulkeslaan) hoek Diedenweg bij familie Oostendarp in de villa Diedenhof. Haar huis is afgebrand, haar inboedel verloren gegaan, zij kijkt uit op haar verwoeste landgoed waar ze is geboren en haar hele leven gewoond heeft en op het familiegraf op de Westberg. Alleen haar tuinbaas De Kruijf komt na de bevrijding terug op Belmonte, hij woont er nog tot 1948 in de oude tuinmanswoning bij de ingang. Het landgoed en de ruïne van de villa liggen er doelloos bij. Geldersch Landschap breekt de oude woning in 1950 af en bouwt er een dienstwoning, het huidige woonhuis in de stijl van de Delftse School.

Villa Diedenhof waar barones Justine in 1945 kamers huurde. De foto is uit de jaren 1920.

De barones is hulpbehoevend, uiteindelijk gaat zij naar een verzorgingshuis in Velp waar zij overlijdt in 1951. 96 jaar oud.  Ze wordt begraven in het familiegraf op de Westberg bij haar ouders en zus.

Het familiegraf van de familie de Constant Rebecque de Villars op de Westberg is nu de enige herinnering aan de adellijke bewoning van Belmonte.

 

Adellijk wandelpark wordt arboretum

In 1951 na het overlijden van barones Justine zou volgens plan het Geldersch Landschap het wandelpark en de villa Belmonte als natuurmonument beheren. Maar het terrein is verwoest en leeggehaald. Er is geen sprake meer van een natuurmonument dat behouden moet worden. Geldersch Landschap heeft niet de taak om het park op te bouwen. Het kwam dan ook goed uit dat de Landbouw Hogeschool al in 1948 belangstelling toonde voor dit terrein. In Nederland is nog geen grote wetenschappelijke verzameling loofbomen. Het is de ambitie van de Landbouw Hogeschool om dit aan te leggen. Hiervoor is arboretum de Dreijen te klein. De Hogeschool heeft een groot terrein nodig om een nieuw arboretum aan te leggen. Na het overlijden van barones Justine draagt het Geldersch Landschap het terrein op de Oostberg over aan de Landbouw Hogeschool. Het nieuwe arboretum wordt een park met een gevarieerd assortiment loofbomen met wetenschappelijke en educatieve functie, en de voorwaarde van de gemeente Wageningen blijft van kracht; het wordt een gratis toegankelijk wandelgebied voor de inwoners van Wageningen en omstreken.

In 1951 is begonnen met het aanplanten van nieuwe bomen, de oudere bomen hebben oorlogsschade. Daardoor hebben ze soms merkwaardige vormen aangenomen. De echte aanleg van het arboretum begon in 1953 op basis van een ontwerp gemaakt door professor J.T.P. Bijlhouwer. De opzet was om zoveel mogelijk bomen te exposeren, maar ook het oorspronkelijke wandelpark blijft herkenbaar.  In 1954 was de opening. De oprijlaan van het oude landgoed werd de ingang van ‘het Nieuwe Arboretum’ of  ‘Belmonte Arboretum’.

De hoofdingang van Villa Belmonte, met tuinmanswoning.

Nu bijna 70 jaar later, kun je zien dat deze tuin decennia lang gekoesterd is, goed onderhouden en goed gedocumenteerd is. Hij staat vol met bijzondere bomen en struiken uit de hele wereld omlijst door oude bosvakken.  De uitzichtpunten zijn later aangelegd op verzoek van de bezoekers. Het arboretum heeft de status van museum. De museumcollectie van dit openluchtmuseum bestaat alle aangeplante bomen en struiken.

In 2012 heeft de Wageningen Universiteit het wetenschappelijke beheer van Belmonte Arboretum beëindigd. In dat jaar richtten Wageningen UR, de Arboretum Stichting Wageningen en het Geldersch Landschap, de Stichting Belmonte Arboretum op, om de zorg voor het arboretum over te nemen. De Stichting doet dit met financiële steun van donateurs en de inzet van veel vrijwilligers.  Zo heeft Wageningen door oorlogsgeweld geen 19e eeuws adellijk wandelpark gekregen, maar een wetenschappelijk wandelpark met meer dan 10.000 verschillende bomen en struiken.

Huidige hoofdingang van Belmonte Arboretum.

Bronnen

De geschiedenis van Belmonte, René Siemens, Bulletin van het Belmonte Arboretum Wageningen, nr 70 feb. 2017

De gezusters van van Belmonte, Mario Broekhuis, Hippomobel erfgoed.nl

Historische Vereniging Oud Wageningen, div. artikelen o.a.  A. Steenbergen

Wandelingen in het voetspoor van Hemmo Bos rond Wageningen, Ruud Schaafsma, 2004

Gids voor architectuur stedenbouw en landschapsarchitectuur van de Wageningse Berg, Comité Open Monumenten Wageningen

Beeldbank Historisch Archief Wageningen

Bart van Aller, inlichtingen over de evacuatietijd