De afgelopen zonnige dagen klonk vanuit de hoge beuken in het Belmonte Arboretum dikwijls een rollende triller of een langgerekt, wat kwelend wiet-wiet. Dit is de zang van de Boomklever. Lees meer →

De kleine oude vijver in Belmonte is de plek waar kikkers, ringslangen en kamsalamanders zich thuis voelen. De vijver was lek, onderhoud was nodig. Dat is nu uitgevoerd. De  vijver is uitgediept en van een leemlaag voorzien en weer met water gevuld.

Lees meer →

Eric Minke

Toen u in april en mei een wandeling maakte in het park werd u verwelkomd met een waar vogelconcert, maar nu zingen af en toe nog een zwartkop of een winterkoning. Waar zijn al die vogels gebleven? De vogels die men tegenkomt zijn ook dikwijls flets van kleur of hebben een rafelig verenkleed. Na het broedseizoen breekt voor vogels een periode aan waarin het oude verenkleed wordt vervangen (ruien). Het is een normaal verschijnsel binnen de jaarcyclus en het ‘slecht uitzien” van de vogels is van tijdelijke aard.
Naast, dat veel vogels in het voorjaar de lange reis vanuit het zuiden hebben afgelegd, vergde de intensieve verzorging van de jongen ook veel van het verenkleed. Na het broedseizoen hebben veel vogels dan ook een vaal gekleurd verenkleed en zien er ook kaal of pluizig uit. De ruiperiode is dan ook de tijd dat de vogels weer in een goede conditie moeten komen voordat zij de lange terugtocht naar het zuiden aanvaarden of hier de winter moeten doorkomen. In de winter is een goed verenkleed belangrijk om warm te blijven.
Waarom die stilte?
In het voorjaar zingen de vogels uitbundig om een partner te lokken en later in het seizoen om het territorium te verdedigen. Nu de hele broedcyclus is voltooid en de jongen zijn grootgebracht heeft zingen nog weinig zin. Ten tweede zijn vogels in de ruiperiode extra kwetsbaar voor vijanden, omdat zij minder goed kunnen vliegen. Het devies is dan ook om zo min mogelijk op te vallen, want een zingende vogel hoort de vijand ook. In de winter willen vogels nog wel eens hun schroom verliezen en zich buiten de dekking begeven omdat er minder aanbod is aan voedsel. In de zomer is het voedselaanbod veel groter, waardoor zij zich minder bloot hoeven te geven.
Hoe lang duurt deze periode?
Bij veel zangvogels gaat de vervanging van het verenkleed heel geleidelijk en duurt ruim een maand. Bij eenden en veel andere watervogels duurt de ruiperiode maar enkele weken, omdat zij in deze korte tijd alle veren vervangen. De vogels zijn dan erg kwetsbaar voor vijanden omdat zij nauwelijks kunnen vliegen. De vogels zijn dan ook op open water te vinden waar zij onbereikbaar zijn voor vijanden.
In het najaar zien de vogels er weer mooi uit en zijn geheel klaar voor de lange reis naar het zuiden of de naderende winter. De vogels zullen dan ook weer meer te zien zijn.

glanskop
foto: Mart Spijker

winterkoninkje
foto: Jan Wennekes

De eerste helft van mei is een goede tijd om te komen genieten van de uitbundig bloeiende rododendrons in Belmonte Arboretum. Wie met de auto komt kan donderdag 5 mei beter vermijden. Wageningen, de Stad van de Bevrijding, is moeilijk bereikbaar in verband met de vele festiviteiten. Parkeren is die ene dag een probleem, op alle andere dagen is er volop gratis parkeergelegenheid bij het arboretum langs de Generaal Foulkesweg.

Eric Minke

Grote bonte specht, foto Mart Spijker.

Veel bosvogels zijn in maart en april actief. In het Belmonte arboretum is nu veel de zang van
boomklevers, boomkruipers, mezen, roodborstjes, winterkoningen en zanglijsters te horen. Dit
geldt ook voor de spechten. Alle spechten zijn het hele jaar in Nederland te zien of te horen. Het
valt niet altijd mee om spechten in het vizier te krijgen. Vogelaars moeten in februari, maart en
april vooral letten op het geroffel of gelach. Met het geroffel geven spechten aan dat dit mijn
territorium is. Tegenwoordig is het mogelijk om in het Belmonte arboretum vier soorten spechten
te zien.

Groene specht, foto Gaby Arntz.

In Nederland komen zes soorten spechten voor, waarvan de draaihals zeer zeldzaam is. De zwarte
specht komt in de directe omgeving van Wageningen wel voor maar in zeer lage dichtheden. De
groene specht, grote bonte specht, kleine bonte specht en tegenwoordig ook de middelste bonte
specht zijn met een beetje geluk op één wandeling in het Belmonte arboretum aan te treffen.
De grote bonte specht is het meest talrijk. Deze rood-zwart-wit gekleurde specht maakt z’n
aanwezigheid in januari al kenbaar door het veelvuldig geroffel. Door de veroudering van de bossen
en het laten staan of liggen van dood hout gaat het deze soort voor de wind. In maart en april
roffelen grote bonte spechten veel voor de afbakening van hun territorium.
De kleine bonte specht is ook broedvogel in het Belmonte arboretum. Deze soort heeft ook een
rood-zwart-wit gekleurd verenkleed, maar is verreweg de kleinste (niet veel groter dan een mus).
Deze soort is erg heimelijk. In maart is deze soort het meest actief. De roffel klinkt veel lichter dan
van de grote bonte specht, maar houdt dikwijls langer aan. In het Belmonte arboretum broedt
meestal één paartje.
De groene specht laat met z’n schallende lach weten dat hij aanwezig is. Het is de enige specht die in
het geheel niet roffelt. Het is een opvallende verschijning met zijn subtiel groene verenkleed, gele
stuit en rode kruin. Deze soort is dikwijls op de grond te vinden waar hij op zoek is naar mieren.
Aanvankelijk bestond het dieet voornamelijk uit bosmieren, maar gaande weg heeft de groene
specht het menu uitgebreid met andere soorten mieren. Dit is de reden dat deze soort nu weer
talrijk is. Strenge, sneeuwrijke winters zijn funest, omdat mieren dan nauwelijks te vinden zijn. Door
de reeks zachte winters gaat het weer goed met de groene specht. Het veranderende bosbeheer,
waarbij men dood hout laat staan, heeft hier ook aan bijgedragen. In het Belmonte arboretum
broedt jaarlijks een paartje.
De middelste bonte specht heeft ook weer een rood-zwart-wit verenkleed met een opvallende rode
kruin. De laatste vijftien jaar is deze soort sterk in opmars dank zij het veranderende bosbeheer. De
kerngebieden lagen aanvankelijk in Overijssel en Limburg, maar nu komt deze soort ook voor in
Wageningen en de directe omgeving. Twee jaar geleden werd voor het eerst een paartje op de
Wageningse Berg vastgesteld en vorige jaar in het Belmonte arboretum. De middelste bonte specht
roffelt weinig, maar heeft een verdragende klagende roep dat wel wat weg heeft van een Gaai.

De foto van de middelste bonte specht is gemaakt door Mart Spijker.